Defterdarlık Uzmanı - Asgari Geçim İndirimi Uygulama Çalışması

Asgari Geçim İndirimi;

Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının;

- Mükellefin kendisi için % 50’si,

- Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u,

- Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5

- diğer çocuklar için % 5’idir.

Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan ( %15 ) oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde kişiye herhangibir iade yapılmaz.

İndirimin uygulamasında “çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.

İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.

Asgari Geçim İndirimi Uygulama Esasları;

Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;

- Mükellefin kendisi için % 50’si

- Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u

- Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5’i

- Diğer çocuklar için % 5’i

olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan Gelir Vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12’sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.

Asgari Geçim İndirimi Tutarının Hesaplanması;

A.G.İ. Yıllık Tutarı = (Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x %15

Asgari geçim indirimi yıllık tutarı, ücretlinin asgari geçim indiriminden bir yıl boyunca faydalanacağı net menfaattir. Aylık yapılan ücret ödemelerinde ise asgari geçim indirimi, hesaplanan yıllık tutarın 12’ye bölünmesi suretiyle uygulanacak ve bir ay içerisinde yararlanılabilecek asgari geçim indirimi tutarı, yıllık olarak hesaplanan tutarın 1/12’sini geçemeyecektir.

Ücretlinin faydalanacağı azami indirim tutarı, elde ettiği ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ile sınırlı olduğundan, mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde ücretliye herhangi bir iade yapılmayacaktır.

Örnek uygulama çalışması;

Eşi çalışmayan ve 4 çocuklu bir memura 2013 yılında uygulanacak olan aylık Asgari Geçim İndirimini hesaplanması şu şekilde yapılır.

2013 yılı Brüt Asgari Ücret : 978,60 TL

2013 yılı Asgari Ücretin Yıllık Brüt tutarı : 978,60x12= 11.743,20 TL dır.

Kişilerin herbiri için uygulanacak olan Asgari Geçim İndirimi hesaplaması şu şekilde yapılır;

Toplam Asgari Geçim İndirim Toplam Oranı %85 (50+10+15+10)

Memurun kendisi için; (%50)

Çalışmayan Eş için ; (%10)

İlk 2 Çocuk için ; %7,5+%7,5 = (%15)

Diğer 2 Çocuk için %5+%5 = (%10)

- Asgari geçim indirimine esas tutarın hesaplanması;

=11.743,20 x %85
= 9.981,72 TL dır.

- Asgari geçim indirimine esas yıllık tutarın hesaplanması;

= 9.981,72x%15
= 1.497,26 TL dır.

- Asgari geçim indirimine esas aylık tutarın hesaplanması ;

=1.497,26 / 12
= 124,77 TL dır.

Bu uygulamada hesaplanan Asgari Geçim İndirimi tutarı olan 124,77 TL azami ödenebilecek olan tutar olup, çocuk sayısı 4 ten fazla olamamaktadır. Çocuk sayısının hesabında yukarıda bahsedildiği üzere okumuyorsa 18 yaşını, okuyorsa 25 yaşını dolduran çocuklar hesaba katılmaz.

Asgari geçim indirimi olarak hesaplanan tutar memurdan kesilen gelir vergisinden fazla ise, memura o ay için ödenecek olan geçin indirim tutarı kesilen gelir vergisini geçemez.

Örneğin ; Ocak 2013 ayı aylık gelir vergisi matrahı 800,00 TL olan eşi çalışmayan ve 4 çocuklu memurun asgari geçim indirimini tutarı hesaplayalım.

- Memurdan kesilecek gelir vergisi tutarı ;

= 800,00x%15
= 120,00 TL dır.

- Memurun yukarıdaki örnekte hesapladığımız üzere asgari geçim indirimi tutarı 124,77 TL dır. Ocak 2013 ayında ödenecek gelir vergisi tutarı ile asgari geçim indirim tutarını mahsuplaşırdığımızda, ödenecek gelir vergisi 0,00 TL dır.
Burada;

= 120,00 – 124,77
= 8,03 TL memura iade edilemez.

- Kesilen Gelir Vergisi ; 105,00 TL

- Ödenecek Asgari Geçim İndirim tutarıda; 120,00 TL olur.

Memurun yıl içinde göreve başlaması nedeniyle yılı önceki aylarına ait asgari geçim indirim tutarları mahsup edilemez. Kıst maaşı ile birlikte yapılan aylık maaş ayından itibaren asgari geçim indirimi ödenmeye başlanır.